కవిసార్వభౌముడు శ్రీనాధుడు -16

కం:- జొన్నకలి జొన్నయంబలి
జొన్నన్నము జొన్నపిసరు జొన్నలు దక్కన్
సన్నన్నము సున్న సుమీ!
పన్నుగ పలనాటి సీమ ప్రజలందరికిన్;

నాటి పలనాటి జీవన మెంత దుర్భరము! ఆహారమునకు జొన్నలు తప్ప నితరములు శూన్యము. వారికి సన్నన్నము గగన కుసుమమే! జొన్నకలి, జొన్నయంబలి , జొన్నపిసరు , ఇవీ జొన్నలతో తయారించు భోజనాదికములు.
జొన్నన్ములోకి శాకము విచిత్రమైనది . " బచ్చలియాకులో చింత చిగురు కలిపి గరిట జారుగా శాకమును తయారు చేసి కొనెడివారు. ఆయుడుకు బచ్చలి శాకముతో కలగలిపి జొన్నన్నమును మెసగ వలయును. ఇంతకు దప్ప వేరుమార్గము లేదు.

పరమ సుకుమారుడగు శ్రీనాధునకు ఆయాహారము సంకటముగామారినది. చేయునదిలేక తనకా స్థితి కల్పించిన దైవతములపై విరుచుకు పడినాడు.

కం:- గరళము మ్రింగితి నంచును
పుర హర! గర్వంప బోకు, పో పో పో, నీ
బిరుదింక గానవచ్చెడి
మెఱసెడి రేనాటి జొన్న మెతుకులు దినుమీ!

పరమేశా! గరళముమ్రింగి నానని గర్వ పడెదవేల? ఈపలనాటికి విచ్చేసి యొక్కమారీ యుడుకు బచ్చలి శాకముతో కూడిన జొన్నన్నమును మెసవుము. నీగర్వము ఖర్వము గాకున్న చూతుము! అని శంకరునకు సవాలు విసరు చున్నాడు. అంతటిటితోవిడువక స్థితి కారుడగు విష్ణు మూర్తికి గూడ చురక వేయుచున్నాడు.

ఉ: ఫుల్ల సరోజనేత్ర! యల పూతన చన్నుల చేదు త్రావి; నా
నల్ల దవాగ్ని మ్రింగితి నటంచును నిక్కెదవేల? తింత్రిణీ
పల్లవ యుక్తమౌ నుడుకు బచ్చలి శాకము జొన్న కూటితో
మెల్లన యొక్కముద్ద దిగ మ్రింగుమ? నీపస గాననయ్యెడిన్!

స్వామీ! శ్రీహరీ! కృష్ణావతారమున విషస్తనియగు పూతన పాలుద్రాగినాను, దవాగ్నిని గూడ గుటుక్కు మనిపించినాను. నాకెవరుసరి యని విర్రవీగకుము? చింత తిగురు తో కలిపి యుడికించిన ఈయుడుకు బచ్చలి శాకముతో జొన్నన్నము నొక్క ముద్ద మ్రింగుము నీఘనత బయట పడును . అని వెక్కిరించు చున్నాడు. మహాకవులు నిరంకుశులుగదా! వారెట్లు మాటాడినను నిలదీయువారెవ్వరు?

పలనాట తిండికి కరవైన శ్రీనాధున కొకనాడు రామయమంత్రి యింట నాతిధ్యము లభించినది.

ఉ: గ్రామము చేతనుండి పరికల్పిత ధాన్యము నింటనుండి, శ్రీ
రామ కటాక్ష వీక్షణ పరంపరచేఁగడతేఱె, గాక, మా
రామయమంత్రి భోజన పరాక్రమ మేమని చెప్పవచ్చు? నా
స్వామియెఱుంగు? తత్కబళ చాతురి తాళఫల ప్రమాణముల్!

కుత్తుక బంటిగా వారింట భుజించియు నొక వ్యంగ్యపు బాణమును ప్రయోగించినాడు. అబ్బ! యేం తిడిరా బాబూ రామయ మంత్రిగారిది! వారుతినే అన్నం ముద్దలు తాటి పళ్ళ సైజువి కదరా! అని హేళనగా పలుకు తున్నాడు,. ఇందులో రవంతహాస్యమును జోడించినాడు.

తిండి తిప్ప లెట్లున్నను నతనికిగల సౌందర్య దిదృక్ష యాపరానిది. యాయనాగరిక వ్యవహారమునగూడ నాతనికి వలసిన దృశ్యములు కనులబడక పోలేదు.

ఉ: గుబ్బలగుమ్మ,లేఁజిగురుఁగొమ్మ, సువర్ణపు గీలుబొమ్మ,బల్
గబ్బి మిటారి చూపులది ,,కాపుది, దానికి నేల యొక్కనిన్
బెబ్బులి నంట గట్టితివి? పెద్దవు నిన్ననరాదు గాని, దా
నబ్బ! పయోజగర్భ! మగనాలికి నింత విలాస మేటికిన్?

చివరకా యడవిలో నొక కాపు భార్య యగుపించినది. దానియందము కవిగారికి నచ్చినది. కానీ యది తనకు దక్కు మార్గమెట్లు? దానిమొగుడు పెద్దపులిలా కాపలాకాస్తున్నాడు. కోపంవచ్చింది. సృష్టికార్యాన్ని నిర్వహించే బ్రహ్మను నిందించు చున్నాడు. " ఏమయ్యా ! బ్రహ్మయ్యా! ఈమగనాలికి (భర్తతోకాపురం చేసే భార్య) ఇంతఅందం ఇచ్చావెందుకయ్యా! దానికో పెద్దపులినంటగట్టావు. ఇదేంపని? నీవుచేసినది నచ్చలేదు. అసలు దీనికింత అందమెందుకయ్యా! అంటూమొత్తుకున్నాడు. అందనిద్రాక్షపుల్లన గదా!

నేడు ఇంతటి తో నీ ప్రసంగమును నిల్వరింతము. రేపు తక్కిన విషయములను సమీక్షించు కుందాము సెలవు